Faalangst kent vele bronnen. Hoewel geen enkele ouder of opvoeder zijn kind opzettelijk of bewust faalangstig maakt, speelt de opvoeding een grote rol. Iedereen heeft er wel eens last van, al zijn we niet altijd bereid dat toe te geven. Het gedrag waarmee een begeleider (op school) aansluit bij iemand met faalangst is dan ook heilzaam voor hem of haar.
Leerlingen, maar ook volwassenen met faalangst voelen zich fundamenteel onveilig. Ze denken geen fouten te mogen maken van anderen en mogen dat ook niet van zichzelf, zonder daar op een kwalijke manier op afgerekend te worden. De nare gevoelens en gedachten, die dit bij het leveren van een prestatie met zich meebrengt, maken hun leven soms tot een hel. Ze schamen zich voor alles wat ze niet goed doen en bovendien schamen ze zich vaak voor die schaamte.
Mensen met faalangst denken vaak, dat zij de enigen zijn met dit probleem. Hun prestaties zwakken ze af als “toeval”, of “niet het vermelden waard”, hun missers blazen ze op tot een monsterlijke omvang. Soms hebben zij ouders die doen alsof zij nooit fouten maken waardoor hun eigen fouten des te beschamender en teleurstellender lijken. Ze willen het die ouders graag naar de zin maken, maar die lat ligt onhaalbaar hoog.
Vage schoolopdrachten zijn voor alle kinderen vervelend, maar kinderen met faalangst drijven ze tot wanhoop. Om zich toch zo goed mogelijk voor te bereiden op zo’n wazige klus doen ze een hoop onnodige dingen en steken veel te veel tijd in de voorbereiding. Of ze gooien het bijltje er al bij voorbaat bij neer. Als je iets niet hebt voorbereid, liggen de negatieve resultaten in ieder geval niet aan jouw gebrekkige inzet en kwaliteiten. In beide gevallen van vluchtgedrag liggen mislukkingen voor de hand en de bevestiging: “Zie je wel, dat ik het niet kan!” Veel volwassenen nemen deze patronen mee uit hun kindertijd.
Al deze aspecten van faalangst en meer worden in dit boek aan de orde gesteld. Als illustratie zijn er de 30 verhalen, die de auteur ontleent aan zijn persoonlijke ervaringen met individuen en groepen, met jongeren en volwassenen.
Daarnaast zijn er oefeningen die coaches, therapeuten, faalangst- en examenvreestrainers met hun leerlingen en cliënten kunnen doen om hun zo een welkom zetje te kunnen geven in de richting van een leven vol moed en zelfvertrouwen.
admin –
De coach en faalangsttrainster Marjo Crombach behandelt in dit fraai geïllustreerde standaardwerk voor begeleiders en zelfhulpboek nagenoeg alle aspecten van negatieve en positieve faalangst, de mogelijke bronnen ervan en behandelmethoden. Dit goed leesbare, prettig geschreven, mooi vormgegeven werk bevat veel aan ervaring ontleende boeiende, uitnodigende, illustratieve verhalen van kinderen en volwassenen, die de thema’s verduidelijken rondom faalangst, zoals de verschillende contexten, soorten faalangst, negatieve en positieve faalangst, bronnen en behandelmethoden. Er wordt een korte, krachtige uitleg van de theorie gegeven, gebruikmakend van schema’s en concepten. In hoofdstuk acht ‘Interventies’ wordt daar naar op zoek gegaan op basis van de transactionele analyse (egotoestanden; kind-egotoestand; ouder-egotoestand en volwassen-egotoestand); werken vanuit de contextuele therapie; de provocatieve benadering en systemisch werken. Er worden tien tips gegeven voor het omgaan met mensen met faalangst. Deel twee omvat vele praktische, direct toepasbare oefeningen. Zeer aanbevolen.
Review –
De schrijver verstaat de kunst om in dit prachtig vormgegeven boek de verbinding te leggen tussen ervaringsverhalen van kinderen en volwassenen enerzijds en theorie en zeer praktische oefeningen anderzijds. Herkenbare verhalen, niet alleen voor iedereen die zelf faalangst kent, maar ook voor professionals in onderwijs en begeleiding.
Het boek heeft een heldere structuur, waardoor je gericht kunt zoeken. De hoofdstukken worden geïntroduceerd met een thema, bijvoorbeeld ‘Wat merk je als er sprake is van faalangst?’ of ‘Valkuilen’. Een illustratief ervaringsverhaal verduidelijkt het thema, waarna de schrijver een paar aandachtspunten en vragen geeft ‘om over na te denken’. Dan wordt de theorie kort en krachtig uitgelegd, niet alleen met behulp van tekst, maar ook vaak met schema’s en concepten (o.a. uit de TA, NLP en Cognitieve Gedragstherapie). De oefeningen die daarop volgen zijn direct toepasbaar in de praktijk van de begeleiding of om zelf mee aan de slag te gaan.
Als coach (en oud-faalangsttrainer in het voortgezet onderwijs) vind ik dit boek een absolute aanrader. Faalangsttrainers kunnen er oefeningen uithalen voor hun trainingen; coaches en counselors voor individuele coaching, zowel in als buiten het onderwijswerkveld. Ook als ‘zelfhulpboek’ is het zeer bruikbaar. Eigenlijk is het een WERK-boek, waarin theorie, oefeningen, tips en reflectievragen op een prettige manier afgewisseld worden.
Review –
In dit uiterst toegankelijke boek schrijft Marjo Crombach – vaak aan ervaring ontleende – verhalen over iets wat de meesten van ons kennen: faalangst. De verhalen vormen een aanleiding om alle aspecten van dit nare fenomeen aan bod te laten komen. De verschillende contexten, soorten, het verschil tussen negatieve en positieve faalangst, de mogelijke bronnen en behandelmethoden, ja wat al niet? Een boek, dat vrijwel alles omvat wat over dit thema bekend is. Erg leesbaar en praktisch, zeker voor wie in onderwijs en opleiding met leerlingen en studenten te maken heeft. Maar ook daarbuiten. Na het lezen van dit boek ben je bij over faalangst. Of sterker nog: je bent aan de slag gegaan met haar verhalen of oefeningen. Bij jezelf of bij anderen. Warm aanbevolen!
Henk Roefs, existentieel therapeut en trainer
Review –
Je hebt een boek in handen dat een voor alle mensen herkenbaar levensthema uitwerkt: succes- en faalangst. Als lezer zul je er je eigen ervaringen zeker in herkennen en die van anderen beter gaan begrijpen. Marjo Crombach is een begenadigd verhalenverteller, docent en begeleider. Met haar expertise en toewijding aan haar vak, haar cursisten en cliënten neemt ze je mee op reis door het landschap van succes- en faalangst. Het aanpakken van dit thema vraagt iemand die je vergezelt op je reis door je leerlandschap; iemand die het licht voor je aansteekt waar het nog donker is, die met je meeloopt waar het koud, eenzaam en angstig is. Iemand wiens ogen zacht blijven als je schaamte in je landschap ontmoet en op wie je terug kunt vallen als je struikelde en viel, om weer op verhaal te komen. Mensen die worstelen met succes en faalangst hebben in de praktijk een zo’n ander nodig om de reis van de held te gaan. Laat dit prachtige boek met 30 verhalen over succes en falen je de moed geven om op de deur van zo’n praktijk te kloppen.
Wibe Veenbaas, Phoenix Opleidingen