Het korte antwoord op de vraag ‘Is verveling schadelijk?’ is ‘nee’. Het kan zelfs heel positief zijn om je te vervelen. Toch wordt het fenomeen ‘verveling’ meestal negatief geassocieerd. Daarom moet je nuanceren. Verveling kan namelijk op den duur wel schadelijk worden. Het hangt af van de duur en het effect ervan.
Verveling maakt inventief
Jaren geleden ging ik in de zomervakantie zeezeilen. Ik had een zeilcursus gevolgd en wilde graag in praktijk brengen wat ik had geleerd Maar helaas was het gedurende de hele tocht windstil en konden we alleen op de motor varen. We zaten dus maar wat voor ons uit te turen en waren blij, als we ‘s avonds konden afmeren. Aanvankelijk vond ik het best. Ik had hard gewerkt en vond het fijn even niets te hoeven doen. Na enkele dagen was ik het echter zat, maar zeilen was nog steeds niet mogelijk. Daarom kocht ik aan de wal garen en breipennen en ik hoefde na de tocht mijn nieuwe trui alleen nog maar in elkaar te zetten. Gelukkig bedacht ik een alternatief en was het ook uitvoerbaar. Iemand anders had misschien een puzzelboekje gekocht of zijn boeltje gepakt en de trein naar huis genomen.
Kortdurige verveling
‘Je af en toe een keer vervelen’ is goed. Je hebt de behoefte om iets te doen, maar hebt geen trek in wat voor het oprapen ligt. Je wilt iets anders, maar weet niet wat. Je leest elke avond een stuk in een boek, of speelt dagelijks op je instrument. Waarschijnlijk vind je dat ooit wel weer leuk, maar vanavond niet. Vanavond verveel je je. Je creatieve geest gaat dan aan het werk om iets te bedenken wat je op dat moment meer aanspreekt en uitdaagt. Je nodigt je kinderen uit om te ‘mens-erger-je-nieten’ of bakt een appeltaart. Kinderen blij, jij blij, want jullie maken er samen een mooie avond van die nu eens heel anders verloopt dan anders. Dan heeft de verveling goed werk gedaan.
De dag erna grijp je weer met plezier naar je boek, of geniet je weer van je viool. Het doorbreken van de routine heeft je weer enthousiast gemaakt voor activiteiten die je daarvoor graag deed.
Langdurige verveling
Maar als je de avond erna weer geen zin hebt in lezen of musiceren je opnieuw tegenstaat en dat avond na avond zo doorgaat, dan heb je een probleem. Iedere avond appeltaart bakken of mens-erger-je-nieten is na verloop van tijd net zo saai en vervelend als elke avond lezen of muziek maken. Dan moet je weer iets nieuws bedenken. Misschien wil je wel salsa dansen of schilderen. Prima, als je in een stad woont waar de cursussen voor het oprapen liggen, maar als je huis aan de rand van een dorpje staat, kan het volgen van je verlangen onmogelijk zijn. Als je niets meer kunt vinden om de verveling mee te verdrijven, als je creatieve oplossingen niet mogelijk zijn en dat lange tijd zo blijft, wordt verveling schadelijk.
Chronische verveling is onverdraaglijk, terwijl je af en toe vervelen ertoe kan bijdragen dat je je inventieve en creatieve vermogens inzet om jezelf op een hoger of in ieder geval ander niveau te tillen.